fbpx

Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου

Το ιστορικό Μέγα Σπήλαιο

Τοποθεσία

Μέσα στο φαράγγι του Βοραϊκού, στο άνοιγμα ενός μεγάλου φυσικού σπηλαίου (απ’ όπου και το όνομά του) και στην βάση ενός τεράστιου βράχου, σε ύψος 924 μέτρων, βάθους 30 μέτρων, ύψους 60 μέτρων και πλάτους 60 μέτρων βρίσκεται το ιστορικό Μέγα Σπήλαιο, δέκα χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Καλαβρύτων, πάνω στο δρόμο, που ενώνει τα Καλάβρυτα με την εθνική οδό Αθηνών - Πατρών. Παλαιότερα, ο μόνος τρόπος πρόσβασης ήταν το ανηφορικό μονοπάτι από τον σταθμό του οδοντωτού σιδηροδρόμου στην Ζαχλωρού και επειδή δεν είχαν όλοι τη φυσική αντοχή, για τόσο ανήφορο, υπήρχαν και υμιονηγοί, (βουρδουνάρηδες στην καλογερική γλώσσα), που τους ανέβαζαν με τα μουλάρια. Το μοναστήρι έχει πάνω από ογδόντα κελιά χωρισμένα σε ορόφους, με το Καθολικό της Μονής τον ναό της Θεοτόκου να βρίσκεται στον τρίτο όροφο, αγιογραφημένος από τον ιερέα Μανουήλ Ανδρόνο. Αριστερά του Καθολικού υπάρχει πέρασμα που οδηγεί σε άλλο επίπεδο που είναι κτισμένο το παρεκκλήσι της Οσίας Ευφροσύνης. Κοντά σε αυτό το παρεκκλήσι είναι κτισμένοι τρεις συνεχόμενοι ναΐσκοι: της Αγίας Αικατερίνης, του Οσίου Λουκά του Στειριώτου και των Αγίων Ταξιαρχών, ενώ σε ένα επίπεδο πιο ψηλά από αυτό του Καθολικού υπάρχει παρεκκλήσι των τριών Ταξιαρχών. Πάνω από το μοναστήρι στην κορυφή του βράχου όπου είχαν κτιστεί δύο πύργοι για την άμυνά του, υπάρχουν τα παρεκκλήσια της Αναλήψεως και του Απ. Λουκά.

Ιστορική αναδρομή

Σύμφωνα με την παράδοση, οι Θεσσαλονικείς μοναχοί Συμεών και Θεόδωρος, έπειτα από αλλεπάλληλες περιπλανήσεις και οράματα, συνάντησαν τη βοσκοπούλα Ευφροσύνη, το 362 μ.Χ., η οποία τους οδήγησε στο ιερό σπήλαιο, όπου βρήκαν την ιερά εικόνα της Παναγίας στο βάθος της σπηλιάς εκεί όπου υπάρχει η πηγή. Η εικόνα είναι πλασμένη από κερί και μαστίχα από τον Ευαγγελιστή Λουκά.

Η Μονή έχει καταστραφεί τέσσερις φορές από πυρκαγιές, το 840, το 1400, το 1640 και το 1934 πάντοτε όμως διασώζεται η Αγία Εικόνα με τρόπο θαυμαστό. Η δράση και γενικότερα η συμβολή του Μεγάλου Σπηλαίου στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης εναντίον του τουρκικού ζυγού έπαιξε σημαντικότατο ρόλο και είναι από τις πιο λαμπρές σελίδες της ιστορίας της Μονής

Το Καθολικό (κύριος ιερός ναός), σταυροειδής ιερός ναός, είναι χτισμένο μέσα σε ένα μεγάλο κοίλωμα του βράχου. Διατηρεί τις ιερές αγιογραφίες του 1653, τα μαρμαροθετήματα στο δάπεδο, το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον άμβωνα. Στον ιερό αυτό ναό φυλάσσεται η θαυματουργή ιερά εικόνα της Παναγίας της Δεξιοκρατούσης, έργο του 4ου αιώνα, που αποδίδεται στον Ευαγγελιστή Λουκά.

Το ιστορικό Μέγα Σπήλαιο υπήρξε το κέντρο της ελληνικής επανάστασης του ’21, στο οποίο η σημαντικότερη ιστορική στιγμή ήταν η απόκρουση του Ιμπραήμ, το 1827. Το ιερό αυτό μοναστήρι έπαθε πολλές καταστροφές, από τις οποίες η πιο πρόσφατη είναι η πυρκαγιά του 1943. Δυστυχώς, σώζονται μόνο φωτογραφίες οι οποίες δείχνουν πόσο όμορφο κτίσμα ήταν, σε σχέση με το σημερινό κατασκεύασμα. το οποίο θυμίζει κακόγουστη πολυκατοικία του ‘60. Η ιερά αυτή μονή είναι αντρική και δέχεται πάρα πολλούς επισκέπτες που έρχονται για να προσκυνήσουν την Ιερά Εικόνα της Παναγίας της Δεξιοκρατούσης και τα πολλά σεπτά λείψανα αγίων και για να επισκεφθούν το ιστορικό μουσείο με τα εθνικά κειμήλια του Αγώνα του ‘21. Οι δέκα μοναχοί που την επανδρώνουν σήμερα είναι ιδιαίτερα φιλόξενοι. Είναι φανερό όμως ότι ο φόρτος της εργασίας, για τη συντήρηση του οχταώροφου αυτού ιερού μοναστηριού και για τη φιλοξενία τόσων απαιτητικών επισκεπτών, απαιτεί πολύ περισσότερο κόσμο. Εμείς επισκεφτήκαμε το μοναστήρι, λόγο πριν κλείσουν οι πόρτες, και παρ’ όλο που ήταν γι’ αυτούς μία πολύ κοπιαστική μέρα, οι γέροντες όμως προσπαθούσαν, με χαμόγελο και πολύ καλή διάθεση, να ξεναγήσουν και τους τελευταίους επισκέπτες του. Απόδειξη όλων αυτών είναι ότι ο ησυχαστικός τρόπος ζωής κάνει τους ανθρώπους πραγματικά κοινωνικούς και φιλάνθρωπους.

Στη Μονή αξίζει να δείτε το “Τρύπιο Λιθάρι”, άνοιγμα από το οποίο το φως του ήλιου περνά μόνο στις δύο Ισημερίες. Ακόμη την βραχώδη περιοχή “κισωτή” από την οποία τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής το 1943 έριξαν τους πατέρες της Μονής καθώς και πολλούς προσκυνητές και τον πύργο - φρούριο που βρίσκεται στην κορυφή του βράχου του Μεγάλου Σπηλαίου.

Η Εικόνα της Θεοτόκου

Η εικόνα είναι ανάγλυφη πάχους τριών πόντων και παριστά τη Θεοτόκο με το κεφάλι να γέρνει ελαφρά προς τα αριστερά, ενώ στο δεξί της χέρι κρατά το θείο βρέφος. Ο Ιησούς με το αριστερό του χέρι κρατά την Παρθένο, ενώ με το δεξί κρατά το Ευαγγέλιο. Τα φορέματα ήταν διακοσμημένα με χρυσοκονδυλιές, η καταστροφική πυρκαγιά του 1640, όμως, που έπληξε το μοναστήρι αλλοίωσε το χρώμα και το χρυσό των φορεμάτων και σκούρυνε το πρόσωπο. Αμφότερα της εικόνας υπάρχουν οι Αρχάγγελοι, ενώ στις τέσσερεις γωνιές τα Σεραφείμ και Χερουβείμ. Το φόντο της εικόνας είναι γεμάτο ανάγλυφες (πιο ελαφρές του αναγλύφου των προσώπων) διακοσμήσεις. Αυτά αποτελούν και την αρχική εικόνα στην οποία κατά διαστήματα προστέθηκαν και άλλα στοιχεία, όπως η μεταλλική επένδυση, τα φωτοστέφανα κ.ά.

Το μουσείο Στο Μουσείο της Μονής υπάρχουν πολλά ιερά και εθνικά κειμήλια: εθνικές στολές, χειρόγραφα με εξαίρετες μικρογραφίες, πολύτιμοι χρυσοί σταυροί με τίμιο ξύλο, χαλκογραφίες, προσωπογραφίες κ.α. Σε ειδικό παρεκκλήσιο πολλές εικόνες, λειψανοθήκες με οστά πολλών Αγίων και τις κάρες των ιδρυτών της Μονής.

Ωράριο Επισκέψεων: Καθ’ όλη την ημέρα εκτός 13.00–14.00 κατά το θερινό ωράριο. Τηλ.: 26920.22.401, 26920.23.130 Fax: 26920.23.035

Χρήσιμα Η ιερά αυτή μονή είναι αντρική Το μοναστήρι γιορτάζει το δεκαπενταύγουστο στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Read 2385 times
Πηγές

Από το βιβλίο του Κωνσταντίνου Ι. Ρωϊμπά - Τα αξιολογότερα Ορθόδοξα Προσκυνήματα της Χριστιανοσύνης