Ο ΑΓΙΟΣ ΛΟΥΚΑΣ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΣΥΜΦΕΡΟΥΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΚΡΙΜΑΙΑΣ

 

ΜΕΡΟΣ Α'

Η ΚΡΙΜΕΑ

Η χερσόνησος της Κριμαίας ήταν η αρχαία Ταυρίδα που είναι γνωστή σε όλους μας από την τραγωδία “Ιφιγένεια εν Ταύροις”. Στην περιοχή της Κριμαίας οι πρώτες αποικίες είχαν δημιουργηθεί από τους Έλληνες τον 6ο αιώνα π.Χ. Ο Απόστολος Ανδρέας  ο Πρωτόκλητος ήταν εκείνος που δίδαξε τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής την χριστιανική πίστη. Τον 10ο αιώνα ο Ρώσσος ηγεμόνας του Κιέβου Βλαδίμηρος κατέλαβε την περιοχή, μετά από τρεις αιώνες προσάρτησης στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Στην συνέχεια μάλιστα ο Βλαδίμηρος βαπτίστηκε χριστιανός. Τον 12ο αιώνα η περιοχή καταλήφθηκε από τους Ταρτάρους, οι οποίοι και την μετανόμασαν σε Κριμαία. Τον 15ο αιώνα οι Τούρκοι κατέλαβαν την περιοχή. Πολύ αργότερα, η Μεγάλη Αικατερίνη θα την προσαρτήσει στην Ρωσία. Όμως το ελληνικό στοιχείο στην περιοχή φαίνεται ότι υπάρχει ως σήμερα αφού ακόμη και τα ονόματα των σημερινών πόλεως όπως Συμφερούπολη, Σεβαστούπολη, Ευπατωρία, Θεοδοσία, Λιβαδιά, κ.ά. παραπέμπουν και δείχνουν την προέλευση της περιοχής.

Τα Πρώτα Χρόνια

Ο άγιος Λουκάς γεννήθηκε τον Απρίλιο του 1877 στην πόλη Κέρτς (το αρχαίο Παντεκάπαιον) που βρίσκεται στην χερσόνησο της Κριμαίας (Κριμαία σημαίνει φρούριο των Τούρκων). Το κατά κόσμο όνομά του ήταν Βαλεντίν Βόϊνο-Γιασενέτσκι.
Ο πατέρας του ήταν ρωμαιοκαθολικός ενώ η μητέρα του ήταν ορθόδοξη. Οι πρόγονοι της οικογένειας που ήταν ξακουστοί από τον 16ο αιώνα στην περιοχή, δεν είχαν σχεδόν τίποτα κοινό με την οικογένεια του αγίου, αφού εκείνοι ήταν πολύ πλούσιοι ενώ οι πολυμελής οικογένεια του ζούσε πολύ φτωχά. Από πολύ νωρίς ο πατέρας της οικογένειας αποφασίζει ότι θα πρέπει να φύγουν από την περιοχή και να αναζητήσουν κάποια άλλη για να εγκατασταθούν. Πράγματι μετά από λόγο καιρό όλη η οικογένεια μετακομίζει στο Κίεβο. Εκεί λοιπόν στο λίκνο του ρωσικού χριστιανισμού, ο άγιος θα περάσει τα παιδικά αλλά και τα νεανικά του χρόνια. Πολύ μικρός ακόμα έδειχνε σε όλους το χάρισμα που είχε να αποτυπώνει στο χαρτί εικόνες που ζωγράφιζε και που θα ζήλευαν μεγάλοι ζωγράφοι. Μάλιστα επισκεπτόταν τακτικά στο κέντρο του Κιέβου τον Μοναστήρι της Λαύρας των Σπηλαίων όπου του άρεσε  αν ζωγραφίζει του μοναχούς αλλά και του προσκυνητές. Μάλιστα βραβεύτηκε για τα έργα του αυτά από την Ακαδημία Καλών Τεχνών. Γεμάτος πάθος για την αλήθεια μελετούσε την Αγία Γραφή καθημερινά και σημείωνε με κόκκινο μελάνι τα σημεία που του έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση.

Το Πρώτο Κάλεσμα

Κάποια φορά και ενώ ο Βαλεντίν μελετούσε ένα συγκεκριμένο χωρίο της Αγίας Γραφής ένοιωσε κάτι ανεπανάληπτο που θα καθόριζε τελικά την αγιασμένη πορεία του. Στην διάρκεια λοιπόν εκείνης της μελέτης διάβασε:
- "Ιδών δε τους όχλους εσπλαγχνίσθη περί αυτών, ότι ήσαν εκλελυμένοι και ερριμμένοι ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα ο μεν θερισμός πολύς, οι δε εργάται ολίγοι δεήθητε ουν του κυρίου του θερισμού όπως εκβάλη εργάτας εις τον θερσμόν αυτού" (Ματθ. Θ' 36-38). Σταμάτησε για λίγο και ξαναδιάβασε και πάλι ξανασταμάτησε. Τότε ήταν που ένοιωσε μία πρωτόγνωρη συγκίνηση να τον καταλαμβάνει. Με δάκρυα στα μάτια για πολλή ώρα ακουγόταν η φωνή του νεαρού Βαλεντίν:
- "Ω!!! Κύριε σου λείπουν οι εργάτες;"
Αυτή είναι η στιγμή που ο άγιος έχει πλέον εισαχθεί στην πολυάριθμη ομάδα των εργατών του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Πολύ νέος λοιπόν ο Βαλεντίν προσανατολίστηκε στο να προσφέρει και να διακονήσει τον πλησίον του.

Η Ιατρική και η Αγία Νοσοκόμα

Ο Βαλεντίν ταλαντευόταν ανάμεσα στο να γίνει νοσοκόμος ή δάσκαλος σε ένα οποιοδήποτε φτωχό χωριό και έπειτα από αρκετή σκέψη αλλά και με την παρότρυνση ενός γνωστού του εκπαιδευτικού αποφάσισε να σπουδάσει Ιατρική στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου, με μοναδικό κίνητρο πάντα την αγάπη του για τον πλησίον. Ήθελε να βοηθήσει τους συνανθρώπους του που ήταν άρρωστοι και πονούσαν και που πολλοί από αυτούς επειδή ήταν φτωχοί πέθαναν δίχως να μπορούν να επισκεφτούν έναν γιατρό. Παίρνει το πτυχίο του με άριστα το έτος 1903 και αμέσως άρχισε να ασχολείται με την υγεία των φτωχών ενώ ταυτόχρονα παρακολουθούσε μαθήματα οφθαμλολογίας. Το έτος 1904, ξέσπασε ο Ρωσο-Ιαπωνικός πόλεμος και ο Βαλεντίν προσφέρθηκε να υπηρετήσει εθελοντικά με το τάγμα του Ερυθρού Σταυρού. Έτσι βρέθηκε στην Άπω Ανατολή και εργάστηκε σαν χειρούργος στο στρατιωτικό νοσοκομείο όπου εκεί μεταφέρονταν οι τραυματίες του πολέμου. Πριν ξεκινήσει την κάθε χειρουργική επέμβαση, κάτι που θα έκανε σε όλη του τη ζωή, βουτούσε λίγο βαμβάκι στο ιώδιο και χάραζε στο σημείο του σώματος που θα έκανε την επέμβαση το σχήμα του Σταυρού, ενώ ταυτόχρονα προσευχόταν για την υγεία του ασθενούς. Στην πόλη Τσιτά όπου στεγαζόταν το στρατιωτικό νοσοκομείο και στην ομάδα του Ερυθρού Σταυρού εργαζόταν σαν νοσοκόμα και η Άννα. Την Άννα που ξεχώριζε για την καλοσύνη της και για την αγάπη της για τον πλησίον που φρόντιζε ασταμάτητα, όλοι την αποκαλούσαν "Αγία Νοσοκόμα". Όταν λοιπόν ο Βαλεντίν συναντήθηκε με την Άννα, κατάλαβε ότι θα ήταν η μέλλουσα σύζυγός του. Ο Βαλεντίν και η Άννα από τον γάμο τους απέκτησαν τέσσερα παιδιά.

Οι Καρποί της Προσευχής και της Μελέτης

Λίγο πριν τελειώσει ο Ρωσο-Ιαπωνικός πόλεμος έχει ήδη αρχίσει να εργάζεται σε ένα μικρό νοσοκομείο. Από τον ταπεινό αυτό νοσοκομείο η φήμη του εξαπλώνεται από άκρη σ' άκρη με αποτέλεσμα πολύ γρήγορα οι ασθενείς να καταφθάνουν από παντού με την ελπίδα να συναντήσουν τον άριστο Ιατρό που θα τους θεραπεύσει. Όλη την ημέρα λοιπόν θεραπεύει τους ασθενείς και το βράδυ μελετά και προσεύχεται. Η προσευχή και η μελέτη ήταν η καθημερινή συντροφιά του Βαλεντίν. Ζητάει μέσα από την προσευχή του προς τον Κύριο να τον δυναμώνει για να συνεχίζει απτόητος τον αγώνα ενάντια στις ασθένειες που ταλαιπωρούσαν τους ανθρώπους. Η μελέτη που συνοδευόταν πάντα με την προσευχή προς τον Κύριο έδινε καρπούς που έως τις ημέρες μας είναι ακόμα φρέσκοι και ζωντανοί. Ο Βαλεντίν συντάσσει επιστημονικά άρθρα, σχετικά με την τοπική αναισθησία και σε λόγο καιρό γίνεται γνωστός για τις χειρουργικές επεμβάσεις που έκανε στα μάτια. Το 1910 διορίστηκε αρχίατρος στο νοσοκομείο του Περεσλάβ Ζαλέσκι όπου και θα παραμείνει για επτά χρόνια. Στο συγκεκριμένο νοσοκομείο οι συνθήκες ήταν άθλιες και ο Βαλεντίν με την δύναμη του Κυρίου πραγματοποιεί πολύ δύσκολες για την εποχή εκείνη χειρουργικές επεμβάσεις που άλλοι ιατροί δεν δεχόταν να πραγματοποιήσουν. Οι επεμβάσεις στα μάτια που πραγματοποιούσε ο Βαλεντίν είχαν σαν αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι που δεν έβλεπαν καθόλου να ξαναβρίσκουν το φως τους. Ταυτόχρονα μελετούσε για τις πυογόνες λοιμώξεις την εποχή που δεν υπήρχαν φάρμακα. Συνέγραψε λοιπόν ένα δοκίμιο, σχετικά με το θέμα αυτό, το οποίο έκανε εντύπωση παγκοσμίως και μάλιστα ήταν πολλοί εκείνοι οι διάσημοι γιατροί της εποχής που απορούσαν με το πως ένας ιατρός από ένα άθλιο νοσοκομείο μπορούσε να κάνει μια τέτοια σπουδαία μελέτη.

Οι Δοκιμασίες Ξεκινούν

Το έτος 1917 η υγεία της Άννας, κλονίζεται αφού προσβάλλεται από την φυματίωση. Μετά από αυτό ο Βαλεντίν αποφασίζει να μετακινηθεί προς μία άλλη πιο υγιεινή περιοχή. Με την οικογένειά του εγκαθίστανται στην πόλη της Τασκένδης και εκεί θα ξεκινήσει να εργάζεται ως υπεύθυνος του χειρουργικού τμήματος του νοσοκομείου της πόλης. Μάλιστα το έτος 1920 εκλέγεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Τασκένδης στην έδρα της τοπογραφικής Ανατομίας και Χειρουργικής. Ο διάβολος όμως που καραδοκεί πάντοτε βλέποντας την καλοσύνη και την αγάπη του αγίου έβαλε λογισμούς σε κάποιον νοσοκόμο για να συκοφαντήσει τον άριστο ιατρό των φτωχών. Έτσι το ίδιο έτος ο Βαλεντίν συλλαμβάνεται μετά από την συκοφαντία του νοσοκόμου και οδηγείται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Η αλήθεια όμως πολύ γρήγορα φανερώνεται με την βοήθεια του Θεού και αφήνεται ελεύθερος μετά από πολλές ώρες αναμονής. Ο Βαλεντίν προσευχόταν και παρακαλούσε τον Παντοδύναμο να του δώσει δύναμη και να τον βοηθήσει. Μετά από αυτό το περιστατικό, η υγεία της Άννας που τόσο πιστά και με τόση αγάπη φρόντιζε τον ίδιο και τα παιδιά τους, άρχισε σιγά-σιγά να επιδεινώνεται και μετά από λίγο καιρό άφησε τον μάταιο τούτο κόσμο. Τα παιδιά του Βαλεντίν θα αναλάβει η Σοφία, μια πιστή νοσοκόμα, η οποία σαν δεύτερη μητέρα τους θα τα φροντίσει και θα τα μεγαλώσει.

Όταν δεν υπάρχει αγάπη

Η πίστη και η αφοσίωση στον Κύριο ημών Ιησού Χριστό που είχε πλημμυρίσει την ζωή του Βαλεντίν, φαινόταν και φώτιζε τους ανθρώπους που τον συναντούσαν. Είναι η εποχή όμως που τα πάθη διακατέχουν τους ανθρώπους. Είναι η εποχή που οι σκοτεινές σκέψεις κάποιων, ισοπεδώνουν την αλήθεια. Όχι αδελφοί μου, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι κακοί επειδή συναντήσαμε κάποιον κακό άνθρωπο. Όχι αδελφοί μου δεν είναι όλοι οι άνθρωποι πανούργοι επειδή συναντήσαμε κάποιον πανούργο. Οι άνθρωποι είμαστε παιδιά του Θεού και μόνον σε Εκείνον πρέπει να ζητάμε να απονέμει δικαιοσύνη. Σε Εκείνον ή στους εργάτες του που ζουν ανάμεσά μας. Ο Βαλεντίν, γνήσιος εργάτης του Κυρίου μας ζούσε σε μία εποχή που οι άνθρωποι πίστευαν ότι η ρωσική εκκλησία λειτουργούσε εις βάρος των ανθρώπων, που ζούσαν μέσα σε άθλιες συνθήκες. Το ότι συνέτρωγαν εκπρόσωποι του ρωσικού κλήρου ντυμένοι με χρυσά και πλούσια άμφια με μεγιστάνες του πλούτου, θεωρήθηκε από τους φτωχούς κατοίκους ως προσβολή προς τον Παντοδύναμο Θεό. Έτσι οι πιο πολλοί κάτοικοι που ήταν και φτωχοί ταυτίστηκαν με τις ιδέες εκείνων που επιδίωκαν να αλλάξουν αυτήν την κατάσταση αλλά με κίνητρο τελικά να ωφεληθούν οι ίδιοι. Ο μισόκαλος όμως βρήκε την αφορμή να τρυπώσει στις καρδιές κάποιων που θα ισοπέδωναν τα πάντα στο πέρασμά τους. Ώ!!! πόσοι άγιοι άνθρωποι δεν δεινοπάθησαν εκείνη την εποχή επειδή πίστευαν στον Χριστό; Οι άγιοι που πότισαν με το αγνό αίμα τους την ρωσική γη είναι αμέτρητοι. Οι διωγμοί λοιπόν του ρωσικού κλήρου και της ρωσικής εκκλησίας είχαν σαν αποτέλεσμα να προκληθεί μία διαίρεση μέσα στου κόλπους της ρωσικής εκκλησίας. Δημιουργείται η "ζώσα εκκλησία" που σκοπό είχε να υπηρετήσει τα συμφέροντα της νέας τάξης πραγμάτων που είχε διαμορφωθεί.

Ο Επίσκοπος Λουκάς

Είναι η εποχή αυτή, εποχή δοκιμασιών για την Εκκλησία και φυσικά είναι η εποχή που ο Βαλεντίν συμμετέχει ενεργά στη ζωή της εκκλησίας. Μέσα σε όλο αυτό το πηχτό σκοτάδι το φως θα έπεφτε ξαφνικά και με θαυμαστό τρόπο στην ζωή του Βαλεντίν. Κάποτε λοιπόν, κατηγορήθηκε ο αρχιεπίσκοπος Τασκένδης και Τουρκεστάν Ιννοκέντιος από τους εκπροσώπους της "ζώσης εκκλησίας" και κλήθηκε ενώπιον ενός κληρολαϊκού δικαστηρίου για να δικαστεί. Βρισκόμαστε στο έτος 1921 και ο Βαλεντίν θα εμφανιστεί και θα υπερασπιστεί με τέτοιο σθένος την αλήθεια, ώστε ο αρχιεπίσκοπος Ιννοκέντιος εντυπωσιασμένος από την σύνεση και την παρρησία του, μετά από λόγο καιρό θα τον χειροτονήσει διάκονο και στην συνέχεια πρεσβύτερο.
Το καλοκαίρι του έτους 1923 όμως η "ζώσα εκκλησία" εκτοπίζει τον αρχιεπίσκοπο Ιννοκέντιο. Αμέσως μετά τον εκτοπισμό του Ινννοκεντίου, ένα κληρολαϊκό συνέδριο αποφάσισε και εξέλεξε παμψηφεί για την θέση του Επισκόπου τον π. Βαλεντίν.
Σε λίγο καιρό ο π. Βαλεντίν θα καρεί μοναχός και θα λάβει το όνομα του αγίου αποστόλου και ευαγγελιστή Λουκά.
Στην συνέχεια ταξιδεύει κρυφά για την πόλη Πεντζεκέντ όπου και θα χειροτονηθεί επίσκοπος, από δύο εξόριστους επισκόπους

Φυλακή και εξορία

Το γεγονός όμως ότι ένας τόσο εξαίρετος ιατρός της Τασκένδης είχε φορέσει το ράσο, είχε συγκλονίσει την τοπική κοινωνία. Οι πιστοί χριστιανοί γέμισαν από χαρά και ελπίδα αλλά η χειροτονία του δεν συμβάδιζε με το πνεύμα της εποχής, όπου οι άνθρωποι είχαν συνδέσει το ράσο με τον "σκοταδισμό". Μα πως ένας τόσο αξιόλογος ιατρός φόρεσε το ράσο; Οι εύκολες απαντήσεις έδιναν και έπαιρναν. Η κεντρική εξουσία όμως, επειδή φοβήθηκε, ότι η κίνηση αυτή του ιατρού θα είχε σαν αποτέλεσμα να προσχωρήσει πολύς κόσμος στην χριστιανική πίστη δεν έμεινε μόνο στην διασπορά ψευδών ειδήσεων σχετικά με την χειροτονία του, αλλά έβαλε μπροστά και ένα σατανικό σχέδιο. Ο χλευασμός για το ράσο του από μεγάλο μέρος των καθηγητών και των φοιτητών ήταν καθημερινός. Δεν είχαν περάσει πολλές ημέρες και ο Επίσκοπος Λουκάς ενώ βρισκόταν στο σπίτι του και προσευχόταν συνελήφθη κατηγορούμενος για προδοσία και με συνοπτικές διαδικασίες αφού για αρκετό καιρό ανακρίθηκε, στην συνέχεια οδηγήθηκε στην φυλακή. Εκεί λοιπόν έμεινε έως το τέλος του καλοκαιριού και οδηγήθηκε στην Μόσχα. Είναι η περίοδος που θα μείνει για λίγες ημέρες ελεύθερος και θα συναντηθεί με τον Πατριάρχη Τύχωνα ο οποίος και τον συμβούλευσε να μην σταματήσει να ασχολείται με την ιατρική επιστήμη αφού μέσω αυτής έδινε την χριστιανική του μαρτυρία. Με το πέρασμα των λίγων αυτών ημερών θα παρουσιαστεί και πόλι στις αρχές του τόπου οι οποίες και θα αποφασίσουν και πάλι με συνοπτικές διαδικασίες ότι θα έπρεπε ο άγιος να οδηγηθεί και πάλι στην φυλακή. Πολύ σύντομα θα αρρωστήσει λόγω των άθλιων συνθηκών κράτησης. Στην συνέχεια θα μεταφερθεί στην Σιβηρία και από εκεί σε πολλές άλλες περιοχές για να μην κηρύττει την χριστιανική διδασκαλία, για να μην λειτουργεί θεράπευε ασθενείς και χρησιμοποιούσε την ιατρική επιστήμη για το καλό των συνανθρώπων του. Τελικά οι ταλαιπωρίες και οι πόνοι δεν εμπόδισαν τον Άγιο να προσφέρει την αγάπη στους ανθρώπους που τόσο είχαν ανάγκη.

Η επιστροφή στην Τασκένδη

Κάποια στιγμή και ενώ ο άγιος βρισκόταν στο Κρασνογιάρκ τον κάλεσαν και του ανακοίνωσαν ότι ήταν ελεύθερος και ότι μπορούσε να πάει όπου ήθελε. Ο άγιος Λουκάς λοιπόν ξεκίνησε για το ταξίδι της επιστροφής με προορισμό την Τασκένδη. Εκεί πολύ σύντομα θα δεχτεί τις συκοφαντίες ακόμη και των συνεργατών του. Αυτό το γεγονός θα τον οδηγήσει στην παραίτηση από την έδρα του Επισκόπου. Ενώ ο άγιος συνεχίζει τις φιλανθρωπίες του, ο διάβολος δεν έπαψε να ψάχνει ευκαιρία για να τον βγάλει από την μέση. Έτσι και ενώ δεν είχε περάσει πολύς καιρός από την παραίτησή του μετά από εξαντλητικές ανακρίσεις και αφού πέρασε έναν χρόνο στη φυλακή, ο άγιος πήρε πάλι τον δρόμο της εξορίας προς την Σιβηρία. Με αφορμή κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας θα μεταβεί στο Λένιγκραντ, όπου οι τοπικές αρχές θα τον πιέσουν να εγκαταλείψει την ιεροσύνη. Είναι η περίοδος που θα χάσει την όρασή του από το ένα μάτι, ενώ ταυτόχρονα θα εκδοθούν τα "Δοκίμια για την χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων".

Οι Ιεροί Ναοί ανοίγουν

Ο άγιος από τους ασθενείς του δεν έπαιρνε ποτέ χρήματα, ενώ ο μισθός του προοριζόταν για να βοηθάει τους φτωχούς της περιοχής. Η φιλανθρωπική δράση του μάλιστα ήταν και η αφορμή να ξανασυλληφθεί και να οδηγηθεί και πόλι στην εξορία. Όταν τα γερμανικά στρατεύματα εισέβαλαν στην Ρωσία, προσφέρθηκε να εργαστεί για την θεραπεία των τραυματιών και μάλιστα η αναγνώριση της αξίας του ως γιατρού έγινε πολύ σύντομα αφού διορίστηκε όχι μόνον αρχίατρος στο στρατιωτικό νοσοκομείο αλλά και σύμβουλος όλων των νοσοκομείων της ευρύτερης περιοχής. Τον επόμενο χρόνο η στάση της εξουσίας απέναντι στην χριστιανική πίστη ως εκ θαύματος άλλαξε. Έτσι σε όλη την Ρωσία άνοιξαν και πάλι οι εκκλησίες και οι ανθρωποί πλημμύρισαν και πάλι τους ιερούς ναούς. Είναι η εποχή όπου ο Επίσκοπος Λουκάς γίνεται Αρχιεπίσκοπος Κρασογιάρκ. Ο άγιος όως με την αποχώρηση των γερμανών έχει υπό την εποπτεία του περίπου 150 στρατιωτικά νοσοκομεία τα οποία και επιβλέπει με μεγάλη επιμέλεια. Η εκκλησία μάλιστα για να διευκολύνει τις μετακινήσεις του από το ένα νοσοκομείο στο άλλο τον μετέθεσε στην Αρχιεπισκοπή Ταμπώφ και Μιτσούρινκ. Το έτος 1945 ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς παρασημοφορήθηκε "για την ηρωική εργασία του στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο" και τον επόμενο χρόνο βραβεύτηκε λόγω της μεγάλης του προσφοράς στην ιατρική επιστήμη. Μάλιστα το ίδιο έτος έλαβε τιμητική διάκριση από τον Πατριάρχη Αλέξιο και πλέον έφερε τον αδαμάντινο σταυρό στην αρχιερατική μήτρα.

Ο Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας

Όταν έφτασε στην ηλικία των 70 ετών ο άγιος γίνεται Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας. Είναι μία εποχή που η φτώχεια έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις και φυσικά το έργο που έχει να επιτελέσει είναι πολύ δύσκολο. Οι άστεγοι βρίσκουν στέγη στο σπίτι που διέμενε, ενώ ταΐζει καθημερινά, τους απόρους της περιοχής. Ταυτόχρονα προσπαθεί να ανοίξει νέες εκκλησίες και να διορθώσει την αμέλεια και την αδιαφορία κάποιων ιερέων. Το κήρυγμα του Αρχιεπισκόπου βρίσκει σε καθημερινή βάση λαϊκή απήχηση αφού όπου και άν βρίσκεται ομιλεί και κηρύττει τον Χριστό. Τα κηρύγματα του ήταν αμέτρητα αν σκεφτεί κανείς ότι τα λίγα μόνο που έχουν καταγραφεί είναι κάποιες χιλιάδες σελίδες. Να σημειώσουμε ότι την άνοιξη του έτους 1952 επιδεινώνεται η όρασή του και το έτος 1955 χάνει οριστικά την όρασή του. Τα χρόνια περνούν και οι καινούργιοι διωγμοί εναντίων των χριστιανών έχουν σαν αποτέλεσμα οι εκκλησίες να κλείνουν η μία μετά την άλλη. Ο αριθμός των ιερέων ελαττωνόταν και κατά τόπους οι αντιδράσεις έφταναν μέχρι και εξεγέρσεως κατά της αρχιερατικής εξουσίας του αγίου που πλησίαζε τα ογδόντα χρόνια.

Η Κοίμηση του Αγίου

Παρά τις δύσκολες συνθήκες για την εκκλησία, οι άνθρωποι ανεξάρτητοι από το αν ήταν πιστοί ή άπιστοι, όταν μιλούσαν για τον Άγιο Λουκά έδειχναν τον σεβασμό τους και την αγάπη τους. Και η αγάπη του κόσμου ήταν εκείνη που θα τον συνοδεύσει τα Χριστούγεννα του έτους 1960 που θα λειτουργήσει για τελευταία φορά. Τον καιρό που θα μεσολαβίσει έως και την εορτή των Αγίων Πάντων (11 Ιουνίου), ο άγιος Λουκάς θα κηρύξει την χριστιανική διδασκαλία μέσα σε εχθρικές, για τον χριστιανισμό συνθήκες. Την Κυριακή 11 Ιουνίου του έτους 1961, ημέρα που γιορτάζουν οι Άγιοι Πάντες της Άγιας Ρωσίας, κοιμήθηκε ο άγιος Λουκάς ο αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας. Η σωρός του αγίου παρέμεινε δύο βράδια στον ιερό ναό και μάλιστα το δεύτερο βράδυ, κάποιοι τον είδαν ολοζώντανο μπροστά τους, να κάθεται σε ένα τραπέζι.

Η κηδεία του Αγίου

Η κηδεία του συντάραξε όλη την Ρωσία, αφού τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν θαυμαστά. Οι αρχές με το που πληροφορήθηκαν την κοίμηση του αγίου, απαγόρευσαν την εκφορά της σωρού με τα πόδια από τους κεντρικούς δρόμους της πόλης, πράγμα που προκάλεσε την λαϊκή αγανάκτηση ακόμα και των αλλοδόξων. Δόθηκε μεγάλη μάχη με τους αστυνομικούς, που είχαν εντολή να μην επιτρέψουν την εκφορά του ιερού λειψάνου από τον κεντρικό δρόμο αλλά ούτε και του ύμνους. Οι δρόμοι παρά τις απαγορεύσεις της εξουσίας είχαν πλημμυρίσει από νωρίς με γυναίκες κάθε ηλικίας που φορούσαν στο κεφάλι άσπρα μαντήλια. Υπήρχε ένα ατελείωτο πλήθος ανθρώπων που προχωρούσε σιγά-σιγά μπροστά από την σωρό του αγίου. Η διαδρομή έως και το κοιμητήριο όπου θα ενταφιαζόταν η σωρός του αγίου ήταν στρωμένη με τριαντάφυλλα. Η μάχη με τις δυνάμεις καταστολής συνεχίστηκαν έως ότου πάνω από το φέρετρό του, εμφανίστηκαν στον ουρανό χιλιάδες περιστέρια που έκαναν κύκλους και τιτίβιζαν. Ξαφνικά και ενώ η μάχη με τους αστυνομικούς συνεχιζόταν, οι τελευταίοι πήραν εντολή να αποσυρθούν και τελικά η εκφορά της σωρού του αγίου έγινε στην κεντρική λεωφόρο της Συμφερουπόλεως και διήρκεσε τρεισήμισι ώρες. Την νεκρική πομπή ακολούθησε ένα τεράστιο πλήθος κόσμου, ενώ τα μπαλκόνια και οι ταράτσες των σπιτιών ήταν γεμάτα κόσμο. Σύσσωμοι οι πιστοί φώναζαν το:
- "Άγιος ο Θεός, Άγιος Ισχυρός, Άγιος Αθάνατος, ελέησον ημάς".
Οι αρχές της Ρωσίας όπως είπαμε πιο πάνω δεν ήθελαν με κανένα τρόπο η κηδεία του αγίου να πάρει τόσο μεγάλες διαστάσεις σε προσέλευση κόσμου. Επίσης το γεγονός ότι οι άνθρωποι έλεγαν το "Άγιος ο Θεός...", ήταν μια την εξουσία πολύ ενοχλητικό και οι αρμόδιοι της προσπάθησαν να καταστείλουν τους πιστούς που απαντούσαν με το "Άγιος ο Θεός..." και με το:
- Σήμερα κηδεύουμε τον Αρχιεπίσκοπο μας".
Όταν η πομπή έφτασε στο κοιμητήριο, τα περιστέρια κάθισαν πάνω στην στέγη της εκκλησίας την οποία και κάλυψαν. Το γεγονός αυτό της παρουσίας χιλιάδων περιστεριών που συνόδευσε την σωρό του αγίου ακόμα και στους ανθρώπους που δεν ήταν χριστιανοί τους έκανε να θαυμάσουν και να αναζητήσουν την αλήθεια στον Χριστό.

Η Ανακήρυξη του Αγίου

Τον Νοέμβριο του 1995 με απόφαση της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, αφού πρώτα ειδική επιτροπή ασχολήθηκε με την ζωή, τα έργα και τα θαύματά του, τα οποία καταγράφονταν και μετά τον θάνατό του ανακηρύχτηκε άγιος. Στις 17 Μαρτίου 1996 από τον αρχιεπίσκοπο Λάζαρο και μέλη της επιτροπής έγινε με επισημότητα η ανακομιδή των λειψάνων του που τέθηκαν σε λαϊκό προσκύνημα (μπροστά σε 40.000 περίπου παρευρισκομένους) στον Ιερό Ναό του κοιμητηρίου, αφιερωμένο στην μνήμη των Αγίων Πάντων. Μάλιστα βρέθηκαν η καρδιά του και τμήματα του εγκεφάλου του, αδιάφθορα ενώ άρρητος εξερχόταν από τα λείψανά του.
Τρεις ημέρες αργότερα, στις 20 Μαρτίου 1996, τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στον Ιερό Ναό Αγίας Τριάδος. Στις 24-25 Μαΐου 1996 ήρθε και η επίσημη ανακήρυξή του από το Πατριαρχείο της Ρωσίας.
Το ίδιο έτος αποφασίστηκε να διοργανώνεται κάθε χρόνο ιατρικό συνέδριο στην Συμφερούπολη σε συνεργασία της Ιεράς Μητρόπολεως με το Κρατικό Πανεπιστήμιο της Κριμαίας προς τιμήν του.

ΜΕΡΟΣ Β'
Ο ΑΓΙΟΣ ΚΑΙ Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Οι Αντίξοες Συνθήκες

Κατά την διάρκεια της κοσμικής διαδρομής του αγίου οι άνθρωποι που τον συνάντησαν και τον γνώρισαν διέσωσαν τεκμήρια που σχετιζόταν όχι μόνον με την εκκλησιαστική του ιδιότητα αλλά και με αυτήν του ιατρού. Διότι από τα ιστορικά τεκμήρια γίνεται ολοφάνερο και στον πιο δύσπιστο επιστήμονα ότι ο Αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας έκανε μεγάλες ανακαλύψεις στον τομέα της ιατρικής επιστήμης και μάλιστα σε πολύ αντίξοες συνθήκες. Και όταν ομιλούμε για αντιξοότητες θα αναφέρουμε μόνον το γεγονός ότι στο επαρχιακό νοσοκομείο του χωριού Ρομάνοφκα οι κάτοικοι μεθούσαν συχνά και δημιουργούσαν αιματηρά επεισόδια, ενώ ασθένειες όπως  η σύφιλη και η πνευμονία μάστιζαν τον πληθυσμό με αποτέλεσμα στο τοπικό νοσοκομείο ο κάθε γιατρός να δέχεται 25-30 ασθενείς την ώρα, και κάποιες φορές πολύ περισσότερους. Οι χώροι που φιλοξενούσαν τα ιατρεία ήταν πολύ μικροί έτσι ώστε στο ίδιο δωμάτιο τρεις γιατροί να δέχονταν ταυτόχρονα τρεις διαφορετικούς ασθενείς. Όλα αυτά συνέβαιναν στο τοπικό νοσοκομείο, γιατί στην συνέχεια ο κάθε γιατρός θα έπρεπε να πάρει το άλογο και να επισκεφθεί τα τριγύρω χωριά για να εξετάσει τους ασθενείς στους οποίους κάποιες φορές έκαναν και επιτόπιες χειρουργικές επεμβάσεις.

Οι Μελέτες

Τέτοιες ήταν λοιπόν οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εργαζόταν και προσέφερε την ίαση ο άγιος Λουκάς. Επιπροσθέτως είχε αναλάβει το χειρουργικό τμήμα, ενώ εργαζόταν εντατικά στα εξωτερικά ιατρεία και έκανε περιοδείες στα χωριά. Είναι ο ιατρός που μέσα σε ένα χρόνο πραγματοποίησε 300 χειρουργικές επεμβάσεις, την εμπειρία των οποίων δημοσίευσε σε μία μικρή μελέτη. Ταυτόχρονα όταν έπαιρνε κάποια άδεια από το νοσοκομείο στην Μόσχα συνέχιζε τις μελέτες του για την τοπική αναισθησία, εργαζόμενος από το πρωί έως το βράδυ στο ινστιτούτο του καθηγητή Καρουζίν στην έδρα της περιγραφικής ανατομίας. Για την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης πολλές φορές είχε ζητήσει από τις αρχές να του παραχωρήσουν κάποια μηχανήματα, αλλά μάταια. Βλέποντας την στάση των αρχών αποφάσισε και αγόρασε ο ίδιος από τον φτωχό μισθό του ένα μικροσκόπιο και κάποια άλλα μηχανήματα. Έτσι μπόρεσε και έκανε τις δικές του αναλύσεις και τις έρευνές του. Ένα έργο του που θεωρείτε κλασσικό και που εκδόθηκε το 1934 είχε τίτλο "Δοκίμια για την χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων". Το συγκεκριμένο έργο συνοδευόταν από σκίτσα και φωτογραφίες τα οποία ο ίδιος είχε φιλοτεχνήσει ή φωτογραφίσει.

Ο ασθενής, όχι η "περίπτωση"

Σύμφωνα με τον άγιο Λουκά τον ιατρό, ο κάθε ιατρός την στιγμή που ασχολείται με κάποιο πρόβλημα του ασθενούς πρέπει να έχει υπόψη του όχι μόνον το σημείο του σώματος του ασθενούς που έχει το πρόβλημα, αλλά με τον ασθενή ολόκληρο, τον οποίο δυστυχώς ακόμα και στις μέρες μας οι γιατροί συνήθως αποκαλούν "περίπτωση". Ο άνθρωπος σύμφωνα με τον Άγιο φοβάται και είναι απελπισμένος, ενώ η καρδιά του σπαρταράει, όχι μόνο με την κυριολεκτική σημασία της λέξης, αλλά και με την μεταφορική της σημασία. Γι' αυτό πρέπει ο γιατρός να δυναμώνει την καρδιά του όχι μόνο με κάποιο φάρμακο, αλλά πρέπει να απαλλάσσει τον ασθενή από τον άγχος και την ψυχολογική φόρτιση. Ο ασθενής δεν θα πρέπει να βλέπει το χειρουργικό τραπέζι, τα έτοιμα εργαλεία, τους ανθρώπους με τις ιατρικές μπλούζες, με τις μάσκες στα πρόσωπα και τα γάντια στα χέρια.
- "Κοιμήστε τον εκτός του χώρου του χειρουργείου και φροντίστε να είναι ζεστός σε όλη την διάρκεια του χειρουργείου, έλεγε στους γιατρούς που ζητούσαν τις συμβουλές του.

Οι χειρουργικές επεμβάσεις του αγίου και η Παναγία

Στον χώρο του χειρουργείου υπήρχε πάντοτε η εικόνα της Παναγίας. Μπροστά της στεκόταν ο άγιος και προσευχόταν για λίγα λεπτά πριν από κάθε χειρουργική επέμβαση. Στην συνέχεια πήγαινε στο χειρουργικό τραπέζι όπου με ένα βαμβάκι ποτισμένο με ιώδιο, έκανε το σημείο του Σταυρού στο σώμα του ασθενούς, στο σημείο στο οποίο θα γινόταν η τομή. Στις αρχές του 1920 μία από τις επιτροπές ελέγχου του νοσοκομείου όπου εργαζόταν τότε ο άγιος, διέταξε να ξεκρεμαστεί η εικόνα της Παναγίας. Ο άγιος όμως αρνήθηκε να χειρουργήσει στον χώρο αυτό. Όταν όμως η σύζυγος ενός από τα στελέχη της εξουσίας εισήχθη εσπευσμένα στο νοσοκομείο και ζητούσε να χειρουργηθεί μόνον από τον άγιο Λουκά, ο σύζυγος της του υποσχέθηκε ότι αν η εγχείρηση γινόταν, την επόμενη μέρα η εικόνα θα ήταν στην θέση της, πράγμα που τελικά συνέβη.

ΜΕΡΟΣ Γ'

Ο Ιερός Ναός των Αγίων Κωνσταντίνου  και Ελένης και το παρεκκλήσιο του Αγίου Λουκά του Ιατρού στην πόλη των Άνω Λιοσίων
Τα τελευταία δύο χρόνια, η πόλη των Άνω Λιοσίων έχει την ιδιαίτερη ευλογία να κοσμείται από το παρεκκλήσιο του Αγίου Λουκά του ιατρού, αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως. Τόσο η  ύπαρξη του παρεκκλησίου αυτού όσο και το έναυσμα για να δημιουργηθεί, αποδεικνύουν περίτρανα τις θαυματουργικές επεμβάσεις του αγίου Λουκά και την ολοζώντανη παρουσία του.
Όλα ξεκίνησαν όταν ένας κάτοικος των Άνω Λιοσίων, είδε το ακόλουθο ενύπνιο:
Βρέθηκε σε έναν ναό που δεν γνώριζε και όπου ετελείτο η θεία λειτουργία. Στον δεσποτικό θρόνο του ναού αυτού καθόταν ένας επίσκοπος και ο άνθρωπος ρώτησε τους γύρω του ποίος είναι ο επίσκοπος αυτός.
- " Είναι ο Λουκάς, αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως", του απάντησαν.
Προσχώρησε, λοιπόν ο άνθρωπος προς τον δεσποτικό θρόνο για να πάρει την ευχή του Επισκοπή, σύμφωνα με την εκκλησιαστική τάξη. Όταν τον πλησίασε, του είπε:
- "Σεβασμιότατε, να έρθετε και σε εμάς να λειτουργήσετε".
- "Και ποια είναι η δική σας ενορία;" τον ρώτησε ο άγιος Λουκάς.
- "Η ενορία του Αγίου Κωνσταντίνου Άνω Λιοσίων", απάντησε ο άνθρωπος, για να λάβει την εξής απάντηση από τον Άγιο:
- "Αν με καλέσετε, θα έρθω... και θα μείνω".
Ο άνθρωπος αυτός, κατασυγκινημένο από την ευλογία της επικοινωνίας αυτής τον άγιο, ανέφερε το παραπάνω ενύπνιο σε ιερέα του ιερού ναού των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης Άνω Λιοσίων και τότε συνειδητοποιήθηκε η πρόσκληση που είχε απευθύνει ο άγιος Λουκάς προς τους κατοίκους των Άνω Λιοσίων. Πραγματικά, από εκείνη την στιγμή, ξεκίνησαν τα σχέδια υλοποίησης του παρεκκλησίου, σε χώρο που είχε παραχωρηθεί από την δημοτική αρχή των Άνω Λιοσίων σε προγενέστερο χρόνο, και πολλοί άνθρωποι συμμετείχαν στις εργασίες, με θέρμη και πίστη. Μέσα σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα - οι εργασίες ξεκίνησαν το Πάσχα του 2007 - έγιναν τα θυρανοίξια του παρεκκλησίου, παραμονή της εορτής του αγίου, στις 10 Ιουνίου του 2007, χοροστατούντος του σεβασμιότατου μητροπολίτου Μεσογαίας και Λαυρεωτική κ. κ. Νικολάου του και τοποτηρητού της Ιεράς Μητροπόλεως Αττικής, με πλήθος κόσμου τόσο από τα Άνω Λιόσια όσο και από τις γύρω περιοχές. Η συγκίνηση όλων ήταν ιδιαίτερη και η ευλογία και η χάρη του αγίου ήταν καταφανής και διάχυτη. Από τότε και με την ευλογία του σεβασμιότατου μητροπολίτου Νικολάου οι εργασίες συνεχίστηκαν και συνεχίζονται ακόμα.
Σήμερα λοιπόν, δύο σχεδόν χρόνια μετά, ο λαός, η δημοτική αρχή των Άνω Λιοσίων και οι ιερείς του Ι. Ν. Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, συνεχίζουν να λαμπρύνουν το παρεκκλήσιο αυτό και να γίνονται μάρτυρες της ζωντανής παρουσίας του αγίου. Οι θαυματουργικές επεμβάσεις του αγίου είναι συνεχείς και δεδομένες, όταν κάποιος τον επικαλεστεί. Τα τάματα και τα αφιερώματα που φέρνουν οι πιστοί είναι ήδη πάρα πολλά και συνεχώς προστίθενται και άλλα. Είναι οι διαρκείς ενδείξεις και αποδείξεις της παρουσίας του αγίου Λουκά στην ζωή τους. Πλέον, προστρέχουν στις πρεσβείες του και τον προσκυνούν στο παρεκκλήσιο αυτό, όχι μόνο κάτοικοι των Άνω Λιοσίων αλλά και άνθρωποι από άλλες περιοχές, γειτονικές ή μακρινότερες.
Στο παρεκκλήσιο φιλοξενείται μικρό τμήμα των ιερών λειψάνων του αγίου, το οποίο δωρίθηκε από τον ηγούμενο της Ι. Μ. Σαγματά, πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη π. Νεκτάριο Αντωνόπουλο, στον οποίο οφείλουμε την γνωριμία μας με τον άγιο.
Το πρόγραμμα των ακολουθιών του παρεκκλησίου, πλέον, δεν διαφέρει από εκείνο ενός ενοριακού ναού. καθώς τελείται ανελλιπώς η θεία λειτουργία κάθε Κυριακή, και σχεδόν όλες τις Παρασκευές του έτους. Επίσης κάθε Πέμπτη, στις 18:30 τελείται η παράκληση στον άγιο Λουκά και ακολουθεί σύντομη ομιλία με ποικίλη και ενδιαφέρουσα θεματολογία πάνω στην ορθόδοξη πίστη και λατρεία.
Η παρουσία του κόσμου σε κάθε ακολουθία είναι πολύ έντονη  και μάλιστα ιδιαίτερα ευλαβική. Η γειτονιά του παρεκκλησίου πλέον σφύζει από ζωή και ομορφιά. Έτσι λοιπόν, ο άγιος Λουκάς ήρθε και έμεινε στην πόλη των Άνω Λιοσίων. Με την ευλογία του Θεού και τις θερμές πρεσβείες του αγίου, σε μια μικρή γειτονιά των Άνω Λιοσίων, χτυπά άλλη μια καρδιά ορθόδοξης ζωής, ρέει άλλη μια ανακουφιστική πηγή της χάριτος του Τριαδικού Θεού, μας περιμένει άλλη μια όαση ορθόδοξης λατρείας.
Ο άγιος Λουκάς βρίσκεται εκεί και ακούει τον πόνο, την αγωνία, την χαρά. Ακούει τον άνθρωπο και συνεχίζει να τον υπηρετεί, όπως ακούραστα και με αγάπη έκανε σε όλη την επίγεια παρουσία του. Τις πρεσβείες του να έχουμε!