Η παραβολή του άφρονος πλουσίου

Το πρότυπο του σημερινού ανθρώπου, του επιτυχημένου ανθρώπου, δηλαδή του άφρονος, είναι το αίτημα του κόσμου σήμερα

Διαβάσαμε την παραβολή του άφρονος πλουσίου. Ο Χριστός αναφέρθηκε σε κάποιον πλούσιο, ο οποίος είχε πολλά αγαθά, γέμισε αποθήκες του, ήταν εύφορη η γη. Και λέει Τι κάνω τώρα; Θα ρίξω τις αποθήκες μου, θα τις μεγαλώσω να έχω όλα τα αγαθά μου και να απολαμβάνω τη ζωή. Και ενώ ήταν σε αυτή την κατάσταση έρχεται η ώρα του θανάτου της προσωπικής κρίσεως και του τίθεται το ερώτημα. Αυτά που ετοίμασες για ποιον είναι;

Άφρων πλούσιος, γιατί λέγεται άφρων; για τον κόσμο, ήταν ο πιο σωφρονισμένος, έκανε καλές επενδύσεις, πλούτισε, εξασφάλισε τον εαυτό του και θα μπορούσε να απολαμβάνει τη ζωή του. Το πρότυπο του σημερινού ανθρώπου, του επιτυχημένου ανθρώπου. Αυτό είναι το αίτημα του κόσμου σήμερα και αυτό είναι το αγαθό. Γιατί λέγεται όμως άφρων; Σωφρονισμένος, όπως είπαμε για τον κόσμο γιατί πέτυχε, αύξησε τα αγαθά του και θα έχει μια άνετη ζωή. Ήταν άφρων για δύο λόγους. Γιατί τα αγαθά τα είχε μόνο για τον εαυτό του. Πέρα από τη δική του ανάγκη, δεν έβλεπε τίποτα. Ζούσε μέσα στο πάθος της πλεονεξίας. Και στο πάθος να γεμίσει τη ζωή του με κάτι που δε γεμίζει.

Όταν δε βρούμε αυτό που μας καλύπτει, τότε οδηγείται ο άνθρωπος σε διάφορες πλεονεξίες κάθε μορφής για να γεμίσει τη ζωή του. Όταν λοιπόν αυτό που οργανώνεις τη ζωή σου αφορά μόνο το άτομό σου, μόνο τη δική σου ατομική ανάγκη και γίνεσαι πλεονέκτης σε αυτό και τα αγαθά δε σε σχετίζουν με των άλλων και δε λειτουργούν ευχαριστιακά με τον Θεό, είναι η πιο ανόητη πράξη στην πνευματική ζωή. Δε βρίσκεις το λόγο των πραγμάτων και το νόημα των πραγμάτων, Που είναι να σε συνδέσουμε τον άνθρωπο διακονιτικά και με το Θεό ευχαριστιακά. Αυτή λοιπόν η μανία κρύβει μια αφροσύνη. Γιατί δε βρήκαμε αυτό που μας γεμίζει πραγματικά, αλλά κρύβει και την αγωνιώδη προσπάθεια του ανθρώπου να ξεπεράσει τον φόβο του θανάτου. Δημιουργεί αγαθά, κτήματα να γαντζώνεται πάνω σε αυτά και να προσπαθεί να λησμονήσει.

Και βλέπουμε το εξής εκπληκτικό να είναι κανείς σε βαθύ γήρας και να ασχολείται με τα κληρονομικά το αν θα τον κλέψουν ή όχι. Αυτό είναι μια τραγωδία, μια αφροσύνη, γιατί δε βρήκε ο άνθρωπος το πραγματικό νόημα της ζωής. Και να έρχεται ο άλλος στην εκκλησία να εξομολογείται, να κοινωνεί, και ψάχνει μέσα του τι συμβαίνει. Αυτή η τραγωδία του εγκλωβισμού μας εις τα αγαθά και να ορίζονται οι σχέσεις των ανθρώπων βάσει αυτού του μέτρου. Ποιος είναι υπέρ μας και ποιος είναι κατά μας. Ποιανού ανήκει τι; Όπως λέει και ο άγιος Χρυσόστομος, η μεγάλη αφροσύνη να πεις το δικό μου και το δικό σου. Αυτό που μας χωρίζει και μας κομματιάζει αυτός ο δαιμονικός λόγος, το δικό μου και το δικό σου, λες, είναι περιουσία σου, που τη βρήκες; Την πήρα από τους γονείς μου, που τη βρήκαν; από τους άλλους γονείς, και που τη βρήκαν; την κλέψανε από κάποιον άλλο. Τι σημαίνει ιδιωτικό, τι σημαίνει δικό μου, γιατί κλαίγεσαι εάν σε κλέψουν; Πρέπει να έχεις χιλιάδες (ευρώ) στην τράπεζα για να νιώθεις ότι είσαι ασφαλής και σε αγαπούν.

Δεν το κατακρίνουμε, αλλά μαρτυρεί μια τραγωδία μέσα μας. Θέλουμε να ξορκίζουμε το κενό μας με τα πράγματα. Και θέλουμε να ξορκίσουμε τον φόβο του θανάτου με τα πράγματα. Μα ήδη είσαι στα πρόθυρα του θανάτου. Είσαι 80 ετών, είσαι 85 ετών, τι θέλεις, γιατί αγωνιάς; μα πάρα πολλά πράγματα στις εξομολογήσεις αφορούν αυτό το θέμα. Έρχεται ο άλλος σε βαθύ γήρας και λες με αδίκησαν τα παιδιά μου δεν ξέρω πώς να τα μοιράσω στα παιδιά μου, τι θα γίνει αυτό το πράγμα, αυτό δεν είναι αφροσύνη που κρύβει ότι δεν μπήκαμε τελικά στην οδό της πνευματικής ζωής. Η δεύτερη αφροσύνη.

Γι αυτό λέγεται άφρων πλούσιος, είπαμε είναι η πλεονεξία, και το κλείσιμο στον εαυτό μου, στο ιδιωτικό δηλαδή. Στην ατομική εκκεντρικότητα μου. Και το δεύτερο. (ότι δηλαδή) Θεωρώ ότι αυτά είναι ατέρμονα, δεν τελειώνουν, είναι δικά μου για πάντα. Μέχρι πότε; Τι είναι δικό σου για πάντα; Είναι η ψυχούλα σου, τι είναι δικό σου για πάντα; αυτό για το οποίο τα ετοίμασες. Γι αυτό το ερώτημα "Ά δε ητοίμασες τίνι έσται;" σ αυτόν τον οποίον ετοίμασες οτιδήποτε είναι η πραγματικότητα σου. Αλλά υπάρχει και μια απάτη που μας ξεγελάει.

Προσέξτε αυτό παρακαλώ.

Περιουσία μου δεν είναι μόνο τα υλικά αγαθά, είναι και δόξα, είναι και οι δεσμοί με τους ανθρώπους. Είναι η φιληδονία, είναι ότι ο καθένας χαρακτηρίζει ως περιουσία του. Πόσοι με αγαπούν, πόσους κατέκτησα, ποιος μου δίνει σημασία; Ποιος δε μου δίνει σημασία; Ποιος συμφωνεί με τη γνώμη μου; Ποιος διαφωνεί με τη γνώμη μου; Ποιος με τιμά; Ποιος με απορρίπτει; Είναι όλα αυτά η περιουσία μου; Όλα αυτά λοιπόν, οι δεσμοί, οι άνθρωποι, οι ιδέες, ο αγώνας μας, η διακονία μας. Τι όνομα φέρει; Τι επιγραφή φέρει; Ποιος τα ορίζει; Ποιο είναι το περιεχόμενό τους;

Δηλαδή εν τέλει όλα αυτά για ποιο λόγο; Ο λόγος ύπαρξης της ζωής μας και των πραγμάτων ορίζει η ψυχή μας, που είναι αναφερόμενη και ανάλογα θα κριθεί, δε θα την κρίνει ο Θεός. Θα κριθεί από μόνη της αν το όνομα στο οποίο αναφέρεται είναι ο εαυτός μας, η θνητότητα μας τότε είναι κόλαση αυτό το πράγμα. Αν όμως το όνομα φέρει την επιγραφή του Χριστού, δηλαδή τη νίκη του θανάτου, νικιέται ο θάνατος μέσα μας, σωζόμαστε.

Πώς μπορώ να διακρίνω ότι όλα αυτά φέρουν το όνομα του Χριστού; Είπαμε δύο βάσεις πολύ ουσιαστικές. Η ζωή μας, τα πράγματα μας, τα χαρίσματά μας να έχουν ευχαριστιακή διάσταση. Να είναι λειτουργημένα χαρίσματα. Πότε είναι λειτουργημένα χαρίσματα; Όταν όλη η ζωή μου λέγει "Τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν κατά πάντα και δια πάντα" δεν είναι μια έκφραση μόνο μέσα στη θεία μυσταγωγία, αλλά είναι μια προοπτική της ζωής μου. Αυτά που έχω δεν είναι δικά μου, είναι δώρα του Θεού και του τα ξαναγυρνά πίσω ευχαριστιακά για όλα ότι μου έδωσε και για πάντοτε. Και πώς μπορώ έτσι να λειτουργήσω; αν τα λειτουργήσω ευχαριστιακά, δηλαδή παραδεχτώ ότι τίποτα δεν είναι δικό μου, αλλά είναι του Θεού και τα του αντιπροσφέρω. Δεν είναι μόνο μια αφηρημένη έννοια. Είναι μια προσευχητική διαρκής αναφορά δοξολογίας προς τον Θεό και εκζήτηση του θείου ελέους.

Και πρακτικά αυτό εκφράζεται αν ότι έχω είναι σκόρπισμα για όλο τον κόσμο. Είναι δηλαδή πράξη αγάπης για καθέναν. Είναι δηλαδή εις διακονίαν. Αυτά τα πράγματα, η ευχαριστιακή διάσταση και η διακονική διάσταση είναι που ορίζει το περιεχόμενο και την αναφορά των πραγμάτων που δίνουν ζωή. Λέει κάποιος μα δεν έχω, έχω οικογένεια. Δέστε τι λέει ο ιερός Χρυσόστομος. Κάτι σοφό, δε σου έδωσε ο Θεός οικογένεια και παιδιά για να σε κάνει άσπλαχνο. Σου έδωσε ελεημοσύνη, σου έδωσε παιδιά για να γίνεις και εσύ ελεήμων στα άλλα παιδιά και σε όλο τον κόσμο.

Τι πάθαμε μέσα στην εκκλησία; Έχουμε τον ευαγγελικό λόγο και ζούμε με περισσότερη ιδιοτέλεια από ότι οι κοσμικοί. Το δικό μου και το δικό σου. Και ξέρετε αν πούμε ότι δεν είναι τα πράγματα, είναι τα συναισθήματα. Είσαι δικός μου, δε θέλω άλλον. Θα σε πάρει εσένα ας πούμε. Θέλουμε να έχουμε κτήμα μας τους ανθρώπους, στη δική μας ομάδα στη δική μας διάθεση. Να υπάρχει μία αποκλειστικότητα, λέει ο άλλως είμαι φτωχός. Εγώ ευτυχώς δεν είμαι πλούσιος. Τι λες; Μην κοροϊδεύεις τον εαυτό σου. Ο πλούτος έχει χιλιάδες μορφές. Αν είσαι εμμονικός και κτητικός με τους ανθρώπους, αυτό τι είναι; Είναι οι αποθήκες που γκρεμίζεις για να βάλεις ανθρώπους που σε λατρεύουν και να έχεις το δικό σου, να κάνεις το δικό σου κέφι, το δικό σου καημό, που είναι η εκκλησιαστικοποίηση της ζωής μας, των πραγμάτων μας. Αυτό είναι που θα φτάσει η στιγμή που θα μας πει "Α δε ητοίμασας τίνι έσται;" Πράγματα είναι, σχέσεις είναι, χαρίσματα είναι; οπωσδήποτε είναι η περιουσία μας. Ό, τι εμπορία έχουμε, τι όνομα φέρουν; Ποια αναφορά έχουνε;

Μα είδατε πόσο απλά είναι τα πράγματα, αλλά ξεκάθαρα μπορούμε να σπάσουμε τα οχυρά της ατομικότητας μας, οποιασδήποτε μορφής και να γίνουμε διακονία και προσφορά σε όλο τον κόσμο με τον τρόπο μας; Μπορεί να γίνουμε τέτοια αναφορά και τέτοια παρουσία και τέτοια διαμαρτυρία που να ανεβάζουμε τους ανθρώπους στον Θεό, να τους συνδέουμε με τον Θεό και με τους ανθρώπους μεταξύ μας. Οι σοφοί γέροντες, οι άγιοί μας τι κάνανε; Δεν κάνανε μόνο σύνδεση του ανθρώπου με τον Θεό. Αλλά η γνησιότητα αυτής της σύνδεσης του ανθρώπου με τον Θεό φαίνεται αν είναι και οριζόντια η σύζευξη, να ενωνόμαστε μεταξύ μας, να σπάμε τους λογισμούς μας, να σπάμε την εγωκεντρικότητά μας, να σπάμε τις ιδέες μας και να γινόμαστε ένα μοίρασμα, εμείς και τα αγαθά μας για τον άλλον άνθρωπο. Αυτό λοιπόν ελευθερώνει τη ζωή μας.

Και τότε τι γίνεται μέσα μας; Έρχεται ένα φως, έρχεται μια γλύκα, έρχεται μια άνεση, έρχεται μια ανάπαυση. Και ποιο είναι το περιεχόμενο της; Ότι ο θάνατος νικήθηκε; Ότι θάνατος δεν υπάρχει. Και τότε ο άνθρωπος που ζει έτσι αντιλαμβάνεται ότι ο θάνατος είναι η μετάβαση στην πραγματική ζωή.

Δια ευχών των αγίων Πατέρων ημών Κύριε Ιησού Χριστέ ο Θεός ημών ελέησον και σώσον ημάς.